Primeira edición da novela |
Na gabeta en que repousan tantas prosas atrasadas, esas en que a nosa actividade académica se vai tamén centrando, quer con maior, quer con menor interese segundo os casos, vanse amontoando resmas de papeis ás que por veces vemos acharlles a posibilidade de poder dar unha segunda vida. Estamos a falar de reflexións sobre lecturas, de rascuños ou estudos máis ou menos pormenorizados acerca de libros que fomos lendo e que xa non son novidade, mais que merecen toda a nosa consideración, tal é o caso do que a seguir trataremos. E estámonos a referir, nada menos!, que á exitosa A praia dos afogados, de Domingo Villar.
Á
parte de se tratar dunha narración moi ben levada —abordarémola
logo con máis detalle—, é talvez a novela negra máis importante
que ten dado a literatura galega até este momento. Non en van, o
forte carácter cinematográfico que nela latexa, logrou cativar o
interese de Gerardo Herrero, director do filme do mesmo nome que está
a punto de ser estreado, e que escolleu ao actor Carmelo Gómez para
interpretar ao entrañábel comisario Leo Caldas, así como a Antonio
Garrido para o papel do seu axudante, o brután Rafael Estévez. Dáse a
circunstancia, pois non queremos deixar de pasar a oportunidade de
citalo, de que neste ano 2014 se celebra o vixésimo quinto
aniversario da que pasa por ser a primeira novela galega do xénero
negro, Crime
en Compostela,
de Carlos Reigosa. Logo, fique aquí tamén esta nosa pequena
homenaxe. [http://www.diariodeferrol.com/opinion/henrique-dacosta/albores-da-nosa-novela-negra/20140925003736101841.html]
O director do filme, Gerardo Herrero |
O poeta Carlos Oroza |
Embarcacións mariñeiras |
As
chaves da sospeita para Leo Caldas comezan pola maneira en que están
atadas as bridas —co fecho para abaixo, á altura dos maimiños—
e seguen porque Xusto Castelo, ao igual que outro dos mariñeiros que
pescan con embarcación propia, Xosé
Arias, fora compañeiro daquel no barco
Xurelo
anos atrás, afundido o 22 de decembro de 1996, e no que resultará
afogado Sousa,
o seu capitán.
Un
terceiro pescador, hoxe retirado do mar pero empresario da
construción, Marcos Valverde,
vive tamén en Panxón nunha preciosa casa de deseño e cunha
atractiva muller de extracción social alta. Os tres mariñeiros,
ex-compañeiros do Xurelo,
non se falan.
Nasas no porto |
A
muller doutro pescador, Ernesto Hermida,
fora a testemuña que afirmara ter visto a Xusto Castelo na mañá do
domingo, presunto día en que afogaría —día de descanso e en que
está prohibido pescar—, saíndo ao mar na súa embarcación. Leo
Caldas entrevistarase co camareiro do Refuxio do Pescador que no día
anterior o vira e que lle escoitara dicir, nervioso, aquilo de que xa
non aguantaba máis, que todo se había de acabar.
En
Panxón corre a crenza de que o capitán Sousa e o seu barco, o
Xurelo,
teñen sido avistados en varias ocasións. O seu fantasma está
latente na idea de moita xente, e tampouco o mariñeiro afogado é
alleo a isto, pois fora encontrado cun amuleto en forma de figa.
Haberá que engadir ademais que na gamela de Xusto Castelo apareceran
pintadas que falaban acerca da data do afundimento do Xurelo
e a palabra <<asasinos>>. Igualmente, nas nasas
aparecéronlle notas con expresións semellantes.
Porto de Panxón |
A linguaxe é áxil, con oracións moi breves e con abundantes diálogos. Son de notar as dobres separacións que existen ao longo de toda a narración e que indican unha sorte de cambio de secuencia, polo que velaí un elemento máis do carácter cinematrográfico a que aludiamos nun principio. O ton irónico, así como retranqueiro, axuda a facela enormemente galega.
Carmelo Gómez no papel de Leo Caldas |
Son moi interesantes, pois están certamente logrados, moitos gags que ao longo do relato imos encontrando. O de se incomodar Leo Caldas de cada vez que alguén o felicita polo programa de radio, "Patrulla nas ondas", en que participa, pois vese relegado a un segundo plano, sobre todo pola intervención do locutor, Santiago Losada ou pola música de fondo que lle poñen. O choque de caracteres, brutal por veces, co seu axudante, o aragonés Rafael Estévez, convértese nun tópico moi ben conseguido. Así como tópicos, acerca do desleixo ou torpeza do inspector, vémolos tamén no uso da gabardina que Leo Caldas fai sempre, aínda que non vaia chover, ou nos zapatos novos e de paseo, totalmente inapropiados para entrar nunha viña ou nunha lameira.
A maneira en que van sendo marcados os capítulos é moi orixinal. Non hai, tal e como se fai habitualmente, nin números nin letras, senón unha entrada de dicionario. Trátase dunha voz con todas as acepcións que esta poida ter e que serve para intoducir un elemento central sobre o que xira cada un dos capítulos, tal e como posteriormente, e a medida que imos lendo, podemos comprobar.
Templo Votivo de Panxón |
En definitiva pois, nesta
entretida e fresca novela detectivesca, o inspector Leo Caldas, un
clásico xa das nosas letras, terá que resolver un enigmático e
estraño caso. O relato estará pragado de múltiples voltas e xiros até desembocar
na descuberta final da verdade, todo sucedido no transcurso dunha narración en que vemos plasmados excelentes ambientes mariñeiros e populares. Así mesmo, prodúcense momentos
hilarantes e cheos dunha enorme retranca acerca da nosa forma de ser, sendo outro dos aspectos a destacar, ademais das reflexións sobre a
soidade, sobre o amor e o desamor, mesmo da comprensión do investigador con respecto aos motivos do asasino, e que paso a paso, nunha lectura
áxil e chea de intriga, van trazando toda a pescuda policial até a
resolución final do caso.
Comentarios
Publicar un comentario